Có lẽ chưa bao giờ chúng ta phải kinh nghiệm sự khó chịu của cái gọi là bấp bênh và cái nghèo thấy trước như thế này vào thời điểm này, thời điểm nạn dịch coronavirus, khi mọi thứ nguy cơ đều như đang đổ ập xuống, chặn đứng hết mọi nỗ lực và những dự phóng tương lai của chúng ta, khi chúng ta thấy mình áng binh bất động, không thể làm gì hơn là đành ngồi buông lỏng chờ thời.

Trong những ngày gian khó và căng thẳng này, thời gian của sự bùng phát dịch Covid-19 đang mỗi ngày trở nên một trầm trọng hơn, chúng ta đang kinh nghiệm được thế nào là sự tuân giữ những chỉ dẫn từ phía các nhà hữu trách, dân sự và tôn giáo, nhằm tránh cho bản thân khỏi sự lây nhiễm và bị lây nhiễm.

Kinh nghiệm về việc bị buộc phải cúi mình trước sức mạnh của người khác mà thực thi những điều họ mong muốn không phải là điều gì đó xa lạ với cuộc sống chúng ta, mà có lẽ là những kinh nghiệm gần gũi và quen thuộc nhất, thậm chí tới mức chúng ta không thể nhận ra là mình đang cúi mình và như thế, đánh mất chính mình.

Có lẽ chưa bao giờ như lúc này, trong hoàn cảnh hiện nay, với nạn dịch coronavirus mà người ta kinh nghiệm về sự chán nản và thất vọng đến mức đỉnh điểm, khi nhiều người không còn việc làm, hoặc công việc bị đứt đoạn, mất thu nhập, mà còn phải đứng trước nhiều mối nguy bị lây nhiễm có thể gây tử vong.

Có lẽ chúng ta luôn có kinh nghiệm này, một kinh nghiệm rất tốt để chúng ta tránh cho mình biết bao nhiêu lầm lạc trong cuộc sống, đó là chúng ta luôn thấy mình vô tội và luôn thấy tội của người khác thì lớn và nặng nề hơn tội của mình. Quả vậy, trong các mối quan hệ giữa con người với con người, chúng ta luôn có kinh nghiệm này.

Khi nói về sự biết, chúng ta dễ nhầm tưởng biết với thông tin, kiến thức, học thuật. Cho nên nhiều khi chúng ta biết nhưng thực chất chỉ là tưởng, nhất là khi những sự biết này xuất phát từ một cách nhìn nhận vốn đã sai lệch từ bên trong ý thức, dẫn đến một sự sai lệch trong cách nhìn nhận và đánh giá ở bên ngoài. Đó là tình trạng mù loà nội tại mà rất nhiều người chúng ta đang vướng vào mà không hề hay biết.

Ngoài thế giới thật mà chúng ta đang cảm nhận và sống mỗi ngày, thì con người còn sống trong thế giới của những biểu tượng và qui ước, để qua đó diễn tả ý thức của con người về điều đang diễn ra bên trong tâm hồn của họ.

Có lẽ đã từ rất lâu người dân không còn cảm thức đợi chờ một lá thư từ phương xa gửi đến như cách đây hơn 20 năm về trước, vì sự thay thế của hệ thống thư điện tử mà chỉ cần một cú chạm hay nhắp chuột là tới địa chỉ cá nhân muốn nhận, và vì thế sẽ không còn cảm giác mong ngóng và hồi hộp đợi chờ.

Nếu để ý thì chúng ta thấy thế này, đúng như các nhà khoa học về não bộ khẳng định, những người thuận não trái là những người ưa phân tích và lý luận. Mà quả thật, bất luận là nam hay nữ, thì những người ưa lý luận là những người sẽ khổ và chết nhiều vì lý luận.

Chưa bao giờ biểu hiện “sốt” lại trở thành sốt như hiện nay, khi nó đang trở thành nhạy cảm đến mức là dấu chỉ cho thấy một sự lây nhiễm chủng coronavirus mới có thể lây lan sang người khác và gây chết người. Ngày hôm nay, trong bài Tin Mừng (Ga 4:43-54), Chúa Giêsu đã chữa lành cho một em bé là con của “một sĩ quan cận vệ nhà vua”.

Tiến Sĩ Kirby Surprise, trong tập sách của ông, có kể về một câu chuyện mà theo tiến sĩ là của Karen Kwiatkowski đã dán lên tường của một trong những văn phòng mà ông đến gặp khách hàng. Trong câu chuyện này, một chiến binh lớn tuổi người Cherokee kể cho cháu nội mình về một trận chiến diễn vốn luôn diễn ra nơi mỗi người chúng ta. Ông kể cho cháu mình rằng trong mỗi người chúng ta có hai con sói. Một con tối tăm, một con sáng láng.

Martin Luther King, một mục sư Tin Lành và là một nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng người Mỹ, ông đã được trao Giải Nobel Hoà Bình năm 1964, và là người đấu tranh cho quyền bình đẳng của người da màu ở Mỹ. Vào năm 1963, ông thực hiện một bài diễn văn đánh thức cả thế giới đang say trong giấc mơ phân biệt sắc tộc, bằng chính giấc mơ của ông, với bài diễn văn có tựa đề “Tôi Có Một Giấc Mơ” (“I Have A Dream”).

Có lẽ tất cả chúng ta được biết ý nghĩa và mục đích của lề luật, không phải là để giam hãm sự tự do của con người cho bằng bảo vệ chúng ta khỏi những sai phạm chết người giữa cuộc sống này. Thế nên, luật sẽ trở thành khí cụ bổ trợ cho tiến trình sống và phát triển của mỗi người chứ không phải là một điều gì đó ghê gớm khiến chúng ta cảm thấy mỏi mệt.

Trong hoàn cảnh như hiện nay, thời điểm vô cùng nhạy cảm, khi mà ai ai cũng có thể có nguy cơ trở thành một tội đồ chỉ vì một sự vô tình không hay biết nào đó của bản thân về tình trạng lây nhiễm của bản thân, hoặc có biểu hiện rồi nhưng nghĩ chỉ là những thứ biểu hiện của ho sốt bình thường, và rồi khi kiểm tra và xét nghiệm thì bị dương tính và được “cho một lô đề”, một con số, và lập tức số phận của “

Giữa lúc cả thế giới đang hoang mang và lo sợ tột độ vì con Covid-19 như hiện nay, có lẽ nếu ai đó chỉ cho chúng ta một cách thức không theo khoa học kiểu như một thứ Vaccine nào đó mà chúng ta vẫn luôn đợi và tin, thì chúng ta cũng sẽ đùng đùng nổi giận, cười khảy, hoặc chần chừ do dự vì những lời chỉ dẫn không giống ai ấy.

“Một tư tưởng đi hoang là một tư tưởng bất hạnh”. Đây là một kết luận khoa học của các nhà khoa học về não và thần kinh sau khi nghiên cứu những người rảnh không làm gì, với giả định là não bộ của họ sẽ không hoạt động.

Đọc các câu chuyện thần thoại Hy Lạp, chúng ta thấy các vị thần ấy có tất cả những nét tính con người của chúng ta: tham lam, ghen tương, đố kị, tàn bạo, nóng giận…Tắt một lời, các vị thần (gods và godnesses) là phản chiếu hình ảnh của chúng ta, là tạo vật của chúng ta, và vì thế sẽ giống như chúng ta mọi đàng trừ chỗ quyền phép hơn, vì chúng ta muốn thế.

Khi chiêm ngắm cuộc sống từ cái nhìn nhị nguyên và phân cực, chúng ta dễ dàng thấy hai thực tại trái chiều và dường như chẳng liên quan gì với nhau, chẳng hạn như chuyện người giàu người nghèo vốn rất xưa như trái đất.

Chắc chắn có một lúc nào đó bạn đã kinh nghiệm được nỗi khổ của người “làm ơn mắc oán”, nghĩa là làm điều tốt cho ai đó hay cho một tập thể, nhưng vẫn bị họ nghĩ xấu, nói xấu, vu khống hoặc hạ bệ. Kinh nghiệm này thường làm cho chúng ta cảm thấy đớn đau và bất công, đó cũng chính là kinh nghiệm của Tiên Tri Jeremiah ngày hôm nay gặp phải (x. Gr 18:18-20).

Là con người, chúng ta dễ bị sa đà vào chủ nghĩa hình thức, tức chỉ tập trung vào những thứ cho đẹp mắt khi nhìn vào từ bên ngoài, mà lãng quên mất điều cốt lõi bên trong. Chúng ta có đủ kinh nghiệm để thấy rõ điều này ở nơi chính bản thân và cuộc sống của mình.